Quantcast
Channel: MARSYAS 2
Viewing all 495 articles
Browse latest View live

C Rieu : MA SESIDO

$
0
0






MA SESIDO 



Acoumpagna de dous gardo campèstre,  
L'ussié Blanchard a franqui lou lindau.  
De moun esfrai n'estènt quàsi plus mèstre,  
Desvaria, m'anave escoundre d'aut.  
Quand pièi m'envau souto la chaminèio  
Pèr empura de roumanin de plan,  
Blanchard me dis : - Qúnti soun tis idèio ?...  
Lou percetour t'a rèn vist de tout l'an. 

- Ah moun ami Blanchard,  
Verai siéu en retard.  
Me fagues pas sesido,  
Que l'annado es marrido.  
Vai dire au percetour  
Qu'ague pas tant d'ardour  
Dins tres o quatre jour  
I'anarai faire un tour. 

Un di dous gardo, ami de longo toco,  
En me vesènt davala l'escalié,  
Trantraiè 'n pau, pièi faguè la bedoco  
Sus soun bastoun de gaulo d'amelié.  
Me digue rèn. L'autre, en casqueto roujo  
Que ié curbié soun front pale e grava  
- Cerco d'argent, anen dau, poujo, poujo  
Pèr tis impost te n'en fau atrouva. 

- Ai ges agu d'óulivo di groussano,  
Moun ourousn l'ai pas pouscu chabi;  
Pertout li gènt croumpon aquéu de grano,  
Disènt qu'es bon 'mai li fague escupi.  
De mi gara, moun òrdi, ma civado,  
Sènso blasin, an pas pouscu 'spiga  
Aro, Blanchard, marco, s'acò t'agrado,  
Pèr lou moumen te pode pas paga... 

Mèste Blanchard, dre coume uno piboulo,  
En escrivènt giblavo un pau lou coui  
Proumieramen me marco qu'ai uno oulo,  
'Mé li faiòu que just prenien lou boui;  
A la paret lou tablèu de sant Pèire 
Emé lou gau qu'auras di : - Vai canta 
Un vièi mirau, souveni de mi rèire,  
Que coume iéu èro desargenta. 



Pièi lou pestrin ounte i'avié ma blodo,  
Mi braio routo e dous o tres linçòu  
Marrit reloge aguènt gausi si rodo,  
Li contre-pes barrulavon pèr sòu.  
Escaufo-lié, trespèd, boufet, banqueto  
De moun oustau anavon m'esquiha  
Tau que lou gardo à la roujo casqueto  
Moun gamatoun famous trauquiha. 

Aguènt escri dins aquel enventàri  
Despièi moun lié jusqu'i cèndre dóu fiò,  
A-n-un ami ié conte moun auvàri:  
- D'escut n'en vos? Tè, ve n'en un quihot...  
Avans la niue dedins ma man frounsido  
N'i'en pauso dous lusènt e flame nòu.  
Vène countènt arresta ma sesido  
E faire fiò pèr couire mi faiòu. 



*+*+*+*





lou Gangui : LEIS OMNIBUS

$
0
0





LEIS OMNIBUS 



PER leis Omnibus la ragi 
Ooumento touti leis jour; 
Se n'en trouvavoun l'usagi, 
N'en farien à la vapour. 
Ooujourd'hui eme dex soous 
Chascun s'enva mounte voou. 
Deis Chastroux eis Reforma 
Pagas ren que la mita. 
Se voulez eis Eygalados 
Anar veire lou Châlet, 
Dins un panier-à-salado,
Vous li menaran tout dret. 
A San-Louis pourrez tant ben 
Anar vous greissar leis dents, 
Trouvarez un pastissier 
Que fach brilhar lou mestier.

Et dins aquelleis voituro 
Avez toujours l'agramen, 
Se la banquetto es troou duro, 
Que li restaz pas longtemps. 
De fes l'y siaz esquicha 
Qu'eme peino respira; 
Et souven un nourrissoun 
Neguo vouestre pantaloun; 
D'autreis fes es la lisetto 
D'uno damo d'accabit. 
Vo lou chin d'uno grisetto 
Que v'estrasso vouestre habit. 
A cousta d'un vieilh sargean 
Vias souvent un capelan; 
Prochi d'un gros financier 
Chiquo-estrasso lou groulier. 

Un jour à la Capeletto 
Anavi mi proumenar, 
Uno filho poulidetto 
Sur moun ban ven s'assetar, 
Ieou li feri leis hounour 
Coumo s'ero damo de cour, 
Puis sacheri en sorten 
Que restavo à-n-un couven. 

Touis leis jours après la bourso 
Vias mountar dins l'omnibus 
Lou courtier, las de sa courso, 
A cousta d'un vieilh cresus; 
Et prochi d'un boutiquier, 
Vias un vil banquaroutier; 
En faço d'un grand-rabin 
Poudez veire un capouchin.

Jusquo per la poulitiquo, 
Lou melangi l'y es parfet, 
N'a que parloun republiquo 
Souto lou naz d'un préfet; 
Carlisto et juste-mitan, 
Aqui si dounoun la man, 
L'Angles et lou Mexicain 
Si dien pople souverain; 
Foou veire aquelleis merveilhos, 
Lou diminge sur lou Cours; 
Vo cedoun sur leis Alleios, 
Et lou camin deis Chastroux. 
N'y a de grands et de pichouns, 
De loungarus et des rounds. 
De flames et de rascous, 
Per countentar touis leis goust.

Per leis omnibus la ragi, 
Ooumento touti leis jour,
Se n'en trouvavoun l'usagi 
N'en farien à la vapour.



JH Fabre : La cigalo

$
0
0







La cigalo 



Aro que fai caud, 
Ah ! que chavano, 
Davans moun oustau, 
Quand sus li platano 
La Cigalo e lou Cacan 
Au souleias fan boucan! 

Cigaleto, cigaleto, 
Fai brusi ti chimbaleto, 
E ten-te lou cor bèn gai; 
As dous mes e pièi pas mai. 



Juliet 1890. 

Lou Gangui : L'AY MOUAR DE LA FAM

$
0
0





L'AY MOUAR DE LA FAM 


UN gros jooubias, en paou coouvasso, 
Doou villagi de Cucuroun, 
N'aviet qu'un aï per coumpagnoun, 
Que li gagnavo la vidasso. 
Sié per tira de faïs 
Vo ben per faïre de varaïs, 
Perdiet jamaï sa journado. 
Quand tant d'aoutre l'avien voulado; 
Lou paoure aï manquan d'aren 
N'aviet que lou bridoun per mettre souto dent; 
A men qu'en fen camin, coumo per fes arribo, 
Coustegesse lou long de quouquo boueno ribo. 
Lou paoure n'ero pas groumand. 
Em'un pessu de païlho 
Eou fasiet sa ripaïlho 
Coumo s'ero esta de faisan. 
Et moougr'aco fasiet caremo, 
Car sabes Girome-Batèmo 
Ero un ladre que pas souve
Per soun aï despendiet d'argent. 
Et se per fes la cavo l'arribavo, 
Tout un jour renouriavo 
Qu'un aze mangeo troou; 
Que mangeo ben maï que noun voou. 

Un jour un de seis cambarados, 
Qu'entendiet seis jeremiados 
Li dich as p'anca proun brama? 
Toun aze à plus mangear dourries accoustuma. 
Foou assagear la cavo. 
Faï coumo Tounin-Lafavo, 
Soun aï mangeo pas plus; 
Et per lou demamar aguet leou trouva l'us. 
Si passet pa'uno semanado, 
La besti s'ero accoustumado. 
D'abord maïgrisset en paou. 
Maï li fes ges de maou. 
A l'houro d'hui es grasso à fendre 
Et se vouliet la pourriet vendre 
Ooutant qu'un beou chivaou. 
Un aze que couesto tant paou 
Es la fortuno d'un paoure homme. 
— Se va sabieou, diguet Girome, 
Assagearieou lou coou. 

— Quesque risques, dich Tounin, de qu'as poou? 
A toun aï levo la pitanço, 
Et cade jour sarro li ben la panço: 
Lou veiras paou-à-paou demenir, 
Puis gros et gras lou veiras revenir 
Senso que sa grupi de ren siegue garnido. 
Dedins huech jours toun affaïre es finido; 
N'oouras plus de soucis. — Et tout en va disen, 
Per pas rire eis esclats, s'estouffavo entre dent. 

Batèmo l'habeta buguet à la cougourdo 
L'avarici faguet qu'avalet la balourdo, 
Et drech doou lendeman supprimet la ratien 
De l'aï; se l'avias vis v'oouriet fach coumpassien. 
Car tout lou jour trafiquait de plus bello 
Senso broutar uno cardello. 
Oou bout de quatre jours siguet tant maou 
D'aqueou traffi que semblavo un fanaou; 
Eme peino caminavo, 
Persi regir leis murailho sarquavo, 
Et Girome tout countent 
Se disiet: — Aco vaï ben, 
Se tent encaro un pareou de journado 
Seraï huroux, moun affaïre es gaïgnado.

Maï lou paoure aï lou lendeman 
Dien qu'aviet plus ni souffle ni balan: 
Avant lou jour aviet vira l'esquino. 
Soun mestre desoula l'aduguet de farino, 
De pailho, de rasse, manquo meme de fen, 
Maï tout aco li servisse de ren.

L'avarici, va vias, voou ren per counsilhiero, 
Es per troou la sarrar, que v'escapo l'anguiero.


JH Fabre : 2 poésies - Lou moulin & Nené, som-som

$
0
0





Lou moulin 


Pèr l’enfantoun 
Uno cansoun 
Courto e nouvello, 
Mai que mai bello 
Sus lou moulin. 
Viro, viro, viro, viro, viro, viro. 
Lou moulin, 
Quand lou vent boufo. es bèn en trin. 
Tic-tac, tic-tac, tic-tac, 
Tic-lac, tic-tac tic-tac. 
La farino es prèsto, 
A deman lou rèsto. 


Juliet 1890 

*+*+*+*



Nené, som-som 



Enfantounet, pichot bramaire, 
Fai toun nené, 
Fai toun nené. 
Enfantounet, pichot bramaire, 
Escouto aquest èr de ta maire: 
Tu siés moun bèu, moun perdigau, 
La figo d’or que me fai gau; 
Mai brames trop, enfantounet. 
Taiso-te dounc e fai nené. 



Juliet 1890.

Lou Gangui : EPITRO A MOUSSU DESANAT FIEOU - Poueto Tarascounen

$
0
0






EPITRO 
A MOUSSU DESANAT FIEOU 
Poueto Tarascounen 

COLLEGUO, de salut! aï vis dins un journaou 
Une epitro en bouens vers, escricho en prouvençaou, 
Que ta muso adreissavo à nouestre gaï trouvaïre, 
Per lou faïre assouciar oou trabaï que voues faïre. 
L'ideïo d'un journaou qu'escriouriaz en patois 
Fariet vieouta de rire, et li douni ma voix. 
Eme l'esprit qu'avez, tu et toun cambarado, 
Poudez anar ben lun, avez longuo arenado. 
Vouestreis coous sount segur, quand calas lou musclaou 
Tiras toujours de peys: rascasso vo roucaou. 
Vouestrei calo toujours es prouvi de boueno esquo, 
Et senso mourredu sabez faïre la pesquo. 
S'anaz herbourisar, qu'enreguez lou valoun, 
Trouvaz de belli flours, li fach ren la saisoun. 
Vous foou que lou balan, fasez uno gazetto, 
Et veirez qu'anara coumo à la resquietto. 

Cadun voudra signar per aver lou journaou, 
Que se fach ges de ben, fara pas ges de maou. 
Per ieou pourraï jamaï li dire meis petados, 
Et voudrieou ben pourtant mettre quoouqueis boutados; 
Car aï lou perus gros: maï sieou tant degleni! 
Pouedi plus sus meïs dents toutaro mi regi. 
Se vesies meis bouteous, sembloun de taravellos, 
Meis douis mans pendourien oou bout de douis candellos. 
Quand souarti de l'houstaou, aï presquos toujours poou 
De faïre de faoux pas et de baïsa lou soou. 
Aco mi rende inquiet et mi mounto la testo. 
Per ieou aquestou mounde est piri qu'uno pesto. 
Li vieou de maoufatans, de quequous et de gus: 
Es à faïre pieta de veire tant d'abus. 

Se nouestri seni grands revenient sur la terro, 
Cadebiou! nous dirient l'y a pas plus de misero; 
Sias touis de fraïre vhui, cadun douno soun ben, 
De paoures n'y a plus ges; se n'y a, manquoun de ren. 
Dooumen à ce que dien quoouqueis fuilhos publiquos, 
Echos deis soucietas dichos philantropiquos; 
Maï quand l'oouriet douis mes qu'eme naoutri serient 
Leou, leou, oourien esfraï de ce que li veirient: 
De riches senso hounour, vengu senso culotto, 
Aqueou de Gipoutou, l'aoutre eme la marmotto, 
Insoulents ooujourd'hui coumo de vieilhs marquis; 
Si sount casa partout, sur tout foou seis avis, 
Dins Marsilho plus ren senso elli poou si faïre. 
Se les oousias, vous fan: de l'ouvrier sian leis païre. 
Et se poudien per ren leis faïre travailhar 
Coumo des muous, oou trin leis farient attalar, 
Ben leou, per tant que sount, l'ooura pas proun de plaço;
Se van se proumenar, per elli fasez raço, 
L'air li manquariet leou, es de nouveous Brancay, 
S'anavoun en galèro, oourien pas proun d'esplay. 
Se avez un ami vouestro fremo caligno, 
Mangeo vouestre dina, et puis d'arrie vous guigno; 
Vous dich qu'avez d'esprit, que siaz homme à talent; 
Puis viraz lou cantoun, voustreis vers voueloun ren, 
Sabez que rabâchar toujours la memo cavo, 
Et de la testo eis pès vous souilho de sa bavo. 
Se siaz dins lou malhur, vo que sieguez malaou, 
Coumptez pas sur degun, regardaz l'espitaou; 
Alors l'y a paou d'ami, cadun sarro sa pouarto! 
Sia'sta marri gouver, vouestro despenso fouarto, 
Anaviaz à gogo, vouestreis enfants troou beou 
Lou diminge en sorten fasien crento oou souleou; 
Et puis dedins l'houstaou se fasiaz de musiquo, 
S'appreniaz eis garçouns la simplo arithmetiquo, 
Eriaz de vanitoux que vouliaz v'elevar 
Oou dessus doou coumun, maï senso travailhar; 
Enfin l'y a ges de torts, ges de travers, ni vici, 
Que sus toun paoure corps n'assume lou caprici 
D'aqueli faoux amis et de certaineis gens, 
Que rient en fen lou maou, que fan jamaï de bens. 
Aro se voues parlar de nouestro poulitiquo, 
L'y a pas deque suzar de veire aquello cliquo? 
Que de marchand d'inguens! que d'attrapo gournaou! 
Que per vous emborgnia, vous vendoun de fanaoux. 
A l'houro d'ooujourd'ui, lou crestian a douis faços; 
Davant vous fa beou-beou et d'arriè de grimaços; 
Foou aver l'huil dubert et si pas laïss'anar. 
Cedoun risquaz grand coou de vous veire enganar. 
Cadun à soun moulin viro l'aïgo courente, 
De faïre lou point sieou, n'a gaïro qu'agount crente. 
Deis partis, crese-mi tent-ti ben à l'escart, 
Si li trobo de gens qu'escupissoun amart; 
N'y a que per arribar à la legislaturo, 
Saboun si coumpousar uno douço figuro. 
Maï adrech que damoun pouedoun espinchegear. 
D'alluro et de discours, leou, leou leis vias changear 
V'aquitto per leis grans; se descendez l'escalo, 
Eis pichouns arribaz per uno routo egalo; 
Cadun eici es glou de faïre soun calo, 
Degun juguo l'extrait, touti per lou gros lot. 
Digno-mi, Desanat, se n'as pas la couliquo, 
De vieoure oou beou mitan d'aquelo republiquo; 
Mitta de renegats de toutis leis coulours, 
L'aoutre mitta de dupo et de souffro-doulours. 
Diguo, se fourriet pas qu'un jour la man divino 
V'enfreminesse tout: sount marqua sur la mino, 
Raço touto mooudicho, arrièro! fugez-nous! 
Purgeas nouestre pays, d'eicitos escartaz-vous! 
Noun, sias pas bouen en ren, pa maï que la varmino, 
Qu'en devouran lou gran, preparo la famino. 
Couragi, Desanat, publio toun journaou, 
Et tout en t'amusant dins lou gaï prouvençaou, 
Empare-ti doou fouï, et puis d'uno man suro, 
Acre, piquo dessus, creignez pas leis blessuro, 
Empouarto lou mouceou, se voues estre legi, 
Ges de juste-mitan quand deis mechants s'agi; 
L'oouriet qu'aqueou mouyen per remettre à sa plaço
Fouesso reputatiens usurpados sur plaço. 
Quoouqueis-uns ben segur oourient men de fierta; 
D'aoutre maï de franchiso et d'aoutre de pieta; 
Cadun si tendriet les et contro ta censuro, 
Degun voudrie venir faïre tristo figuro. 
Aco es troou charra, diras, per un malaou, 
Aï fini, mi taïsi, esperi toun journaou. 

*+*+*+*





Peireto Berengier : Au païs de coucagno

$
0
0






Au païs de coucagno


Lou pastèu di tenchurié (isatis tinctoria), ié dison guède en francés e nautre ié disèn jaunello, mes-de-mai o erbo de sant-Felip.
Autre-tèms, si fueio passavon dins li moulin di pastelié ; sourtien en pasto que n’en fasien de boulo, li coco vo coucagno. 

Èro que lou debut dóu travai, falié mànti trasfourmacioun (embregage, fermentacioun, secage) pèr arriba à la coulour pèr la tenchuro. Èro pièi tout un art di mèstre pastelié de capita un bon tinèu. Mai quente plasé quand l’estofo que sourtié d’aqui jaune-verd se devinavo bluio quouro seco ! Poudien agué tóuti li blu que voulien e la coulour passissié pas. 

Vuei encaro, lou pastèu rèsto uno coulour requisto. Èro deja utilisa dins la pre-istòri e pèr lis Egician. Despièi li Rouman, es l’Europo que n’en tirè lou mai de proufié. Li Celte e li Galés, se se n’en servien, pèr sis estofo, se bluissien peréu la pèu e li péu dins l’esrtiganço d’esfraia sis enemi. 

À l’Age-mejan, lou blu eisistavo quàsi plus. Es Louis IX que l’impausè dins sis armo. Lou blu troubè alor si letro de noublesso e li tenchurié se groupèron au pastèu. Lou cultivèron dins lou sud que lou climat s’entrasié bèn à la planto. Lou Lauragués venguè alor la terro dóu pastèu. Lis annado li mai flòri anèron de 1450 à 1560. Lou païs s’endrudiguè emé la fabrico di coco e ié diguèron « païs de coucagno » ! Li marchand acampèron de fourtuno coume Pèire d’Assezat à Toulouso que se faguè basti un hotel particulié ufanous e devenguè capitoul de la vilo. Mai au siècle XVI, l’indigò arribè dis Indo que levè lou pastèu de cassolo. 
Au mitan dóu siècle XVIII, l’indigò rèstè soulet e fauguè espera lou siècle XX pèr retrouba uno culturo dóu pastèu dins la regioun.

Vuei, la coulour e l’òli soun utilisa, dins li Bèus-art (encro, pastèu, eigarello, pinturo, etc.), dins li tenchuro (estofo o boubino de fiéu recercado dins l’auto-couturo), dins la cousmetico (encauso dis acide gras essenciau d’aquel òli mai tambèn pèr la coulour), dins lou bastimen, li veituro e lis avioun (pinturo) e encaro en medecino pèr la recerco.

De siècle de tèms, la planto èro estado marcado dins la farmacoupèio pèr si prouprieta dermatoulougico. D’aiours, soun autre noum “isatis” vèn dóu grè “isado” que vòu dire gari e li tèste ancian afourtisson qu’Ipoucrate lausavo si vertu assananto.
L’òli es tira pèr pressioun à fre e ié caup un mouloun d’acide gras essenciau, oumega 3, 6 e 9. Aquest òli rare e precious rintro coume principe atiéu dins lis ounguènt cousmeti pèr ajuda ranfourça li celulo di pèu trop seco que nourrisson e aparon. Li prouteïno de pastèu se devinon dounc d’anti-vieiun requist. Empuron la fourmacioun dóu coulagène e vous rajouvenisson qu’es un plasé.
Pèr tout saupre dóu pastèu, fau ana dins lou païs e vesita li museon, segui lis estage, etc.

S’avié dispareigu un tèms, vuei, lou pastèu torno uno sourço de richesso pèr l’aveni. Lou Païs de coucagno vai retrouba soun noum.


Peireto Berengier


ALFRED CHAILAN : LA BOUFO DOOU CAPITANI PITALUGO

$
0
0





LA BOUFO 
DOOU CAPITANI PITALUGO 
Anecdoto Histouriquo 


Lou brave capitani Pitalugo, que coumando la Bello Frasio, brigantin doou port de Marsilho, s'atrouvavo en carguo à la Guadeloupe, mounte un marrit jour, si prengué de paraoulos emé lou coumissari de la marino. Et sabès, eou de caractèro tant doux, que farié pas de maou à n-uno mousco,  de si veire ensin tant maou trata per de cavo de petoun-petet, et, senso pousqué rebeca a soun chefe de servici, si va gardé tout sur lou pérus que n'en fagué uno maladié. 
Tamben, quand sigué gari, lou troun lou patinavo, et, maougra tout soun bouen sens, si digué: que li foulié anar cercar garouio oou coumissari. Maï, vaqui qu'aprengué que soun enemi avié pesca lou bòmi de la fèbre jaouno, et qu'ero plus mouart que vieou. 
— Ah! que guignoun que m'arribo aqui; que chanço que s'encapo aqueou fenat, si digué Pitalugo. 
Senso acò, ti li mandavi uno boufo que si n'en sarié parla! 
— Enfin! ce qu'es retarda sara pas perdu, si rescountraren proun dins un aoutre viagi. | 
Lou cargamen estent acaba, la Bello Frasio, un beou matin dou mes de maï, preparavo sa partenço, quand lou capitani apercegué oou mat de la marino un pavailloun que li fasié signe d'espera, qu'un passagié anavo s'embarquar à soun bord per rintrar en Franço. 
Lou bastimen qu'avié déjà seis velos a mita largados, emé seis ancros tirados, siegué dins l'ooubligacien de louvejar per esperar lou passagié. 
Lou Capitani Pitaluguo prengué alors sa longuo visto et tengué d'amen la terro per veïre venir la barquetto. 
Enfin après doues ouro de vaï et ven, bourdejant doou Levant oou Pounent, l'on vigué uno barco si destaca doou quei et vougua de vers la Bello Frasio. Oourias dich un catafalco que nedavo sus l'aïgo, talamen l'y avié de caïssos emé de mallos amoulounados. 
Lou brave Pitalugo,toujours emé sa longuo visto bracado sus lou bateou, cercavo à devinar qu'ero aqueou passagié que li mandavoun. 
Tout d'un tems, sa luneto si metté a tremoula dintre seis mans. 
— Es-ti poussible?... Oh! noun, es pas poussible!... Et pamens, l'on dirié ben qu'es Eou.... Ouei.... es Eou.... Noun... es pas Eou... Aqueou es maïgre coumo un estocofi. Maï, capouchin de sort, li ressemblo bougrament! 
Et pendant que fasié seis oï, seis oueis, seis nouns, es eou, es pas eou, la barquo avançavo que finalament arribé lou loung doou bord. 
Lou Capitani s'estent alounga sur lou bastingagi per miès aregardar, levé subran leis bras oou ciele, en s'escreidant: 
— Es ben Eou! 
— Ah! merci, moun Dieou! Merci! es vous que mi lou mandas, ven à moun bord, mounte sieou lou mestre, eh ben! anan si veïre, l'escapara pas la boufo! oh! que boufo! que boufo!.... 
— Li faraï veire qu sieou, se si creis d'agué à faïre à-n-un sardinaïre, aprendra à couneïsse lou capitani Pitalugo. Oh! que boufo! que boufo! 
Sus d'acò voulent pas lou reçubre, s'en ané sus la dunetto en cargant soun segound de li parlar et de li dounar sa cabino. 
Lou paoure coumissari, car ero ben eou, marcavo fouesso maou: sigué a poou près issa à bord, poudié pas si regi, tant ero maïgre et senso gès de forço. 
Lou meneroun dintre sa cabino et lou metteroun de suito oou liech. 
Embarqueroun leis caïssos et lou bastiment parté.
Lou segound vengué, alors, rendre comte oou capitani; li digué que lou coumissari ero plus leou un cadavre qu'un ome vieou, que li avié racounta que leis medecins lou fasien parti catecan, perque respoudien pas d'eou se changeavo pas d'air; et qu'alors avié pensa que poudié pas mies encapitar que de partir emé la Bello Frasio, mounte sarié tant ben souina. 
— Ah! oh, coumto-li, digué lou capitani. Maï alors, s'es tant maou qu'acò? Et ma boufo, qu mi la pagara? Pourraï bessaï pas la li dounar! Acò sarie puei troou fouar! 
—Vé vous lou recoumandi, souïnas-lou ben, que revengue leou à la santa. Oh! alors que boufo que ti li mandaraï, que boufo! que boufo!.... 
Et la Bello Frasio vougavo emé bouenasso sus d'uno mar d'òli! 
Leis jours passavoun et lou coumissari garissié pas, oou countrari. 
Lou capitani Pitalugo de soun cousta, si mourfoundié dins sa marotto de mandar sa boufo. On l'entendié maï d'un coou per jour repepia: oh! que boufo, que boufo quand sara ben! maï lou ben revengue pas; et dex jours après la partenço, lou segound vengué dire oou capitani que lou coumissari venié de mourri! 
— Ven de mourri? que mi cantes aqui? Ven de mourri! Es pas poussible! 
— Es talamen pas poussible, qu'es mouart, respounde lou segound. 
— Es mouart! de veraï! Maï alors, m'escapo! Et ma bouto? Ah! s'ero pas mouart: que boufo! que 
boufo qu'oourié reçut! 
— Enfin, es mouart, es mouart digué lou segound, aro li a plus ren à faïre; s'atrovo ben proun malurous coumo acò. 
— Malurous, dies! reprengué Pitalugo, malurous! Maï alors coumprenes pas ço que sarié esta ma boufo? Maï sache que la mouart per eou, es uno benuranço a cousta de ma boufo! La regretaraï touto ma vido! 
— Aro bord qu'es ensin, n'en parlen plus. Maï s'ero pas mouart, oh! que boufo! que boufo!... 
— Et dire que foou encaro qu'aigui lou crebo couar de li signar soun papafar per lou grand viagi. 
— Li a pas de rena, sieou lou mèro à bord; es ieou que devi dreissar soun ate mortuari. Oh! que boufo, s'ero pas mouart! 
— Anen, viguen, douno-mi lou journaou doou bord; faï veni lou mestre, car foou que li ague doues témoins per faïre l'ate. 
Quand sigueroun acampa, touti très, lou Capitani, lou segound et lou mestre, si metteroun oou travail. Lou segound prengué la plumo, et lou capitani dicté coumo acò: 
Ce jour d'aujourd'hui, à bord de la Bello Frasio, par 16 degrés de latitude Nord et 64 degrés de longitude Ouest, il est venu à mourir à mon bord, le commissaire de la marine de la Guadeloupe- Martinique, un nommé..... 
— Té, acò es pas maou atrouva: Un nommé. 
— Et dire que l'aï pas pousqut bateja de ma boufo. 
Un nommé Miqueou Lardit, et nous l'avons enterré à 5 heures de l'après-midi. 
Enterré! Maï que dias, Capitani, oousservé lou segound. Anan lou jitar à la mar, coumo pourrié-ti si faïre que l'aguessian: enterré? 
— Té vé, as raisoun, li pensavi pas. Maï alors, coumo pourrian ben mettre? 
— Eh ben! vengué lou mestre: metten que nous l'avons négué! 
— Négué! oh! tamben si pourrié dire..... Puis, après un moument de méditacien, la figuro doou capitani Pitalugo s'enluminé, seis ueis s'escarquiheroun, sa bouco, de countentamen s'alargissé et soun nas devengue gounfle et rouge coumo uno poumo d'amour, la joio enfin li petavo de touto part. 
— Aï trouva! 
— Aï trouva! Aï trouva! s'escreïde. Ah! ma bello boufo, ti teni, m'escaparas pas! sara pas dich que la li oouraï pas empegado! 
— Escrivé! acò, sara ma boufo, et la fin de l'ate: 
Et nous l'avons: En mer dé! 


ALFRED CHAILAN






JH Fabre : La zambougno dóu rèi Dàvi

$
0
0





La zambougno 
dóu rèi Dàvi

Sicut passer solitarius in tecto, 
Sicut  nyticorax in domicilio 




S’ennuion, 
S’ennuion 
Sus lou ro de Sion. 

Lou passeroun sus la téulisso 
Piéuto e repiéuto tristamen; 
E tristamen dins la sebisso,  
La bouscarlo respond: Amen. 
Chut, chut, cessen la charradisso. 

S’ennuion, 
S’ennuion 
Sus lou ro de Sion. 

Tout-aro prendrai ma zambougno, 
Farai tibla li sèt courdoun. 
E jougarai sus la foufoungno, 
Bin-bin, bin-ban bin-ban, bin-boun, 
Per li tira d’aquelo mougno, 
Bin-bin, bin-ban, bin-ban, bin-boun 

S’ennuion, 
S’ennuion 
Sus lou ro de Sion.


La machoto, mai sournarudo, 
S’es encaunaudo e reflechis 
Dins soun trau.—Que la vido es rudo, 
Pleno de mau!—dis e redis 
Lou chot-chot de la banarudo. 

S’ennuion, 
S’ennuion 
Sus lou ro de Sion. 



Juliet 1890.


JH Fabre : La Nèu

$
0
0






La Nèu 



Souto lou pes de gros nivoulas, amassa 
En bàrri de cendrouso lano, 
A cha pau, di colo a la plano. 
Lou cèu vèn de s’escagassa; 
E tout es tranquilas; soulet, l’alo apaurido, 
Dins lou mut tenebrun, lou quinsoun passo e crido. 

Quand tout es atapa pèr la sournuro, lèu. 
Plan-plan, en silènci, davalo, 
Dirias, coume uno raisso d’alo 
De blanc parpaioun. Es la nèu; 
Es l’eissame jala, es l’abiho espelido 
Eilamount, dins lou brusc d’uno auro afrejoulido.

Espinchas amoundaut lou revoulun espés: 
Remenant sis aleto molo, 
L’abiho barrulo, tremolo 
Pèr milo e pèr milo à la fes; 
Debano, mai s’esquiho, e viro, e voulastrejo, 
Crentouso de toumba dins la fangasso frejo. 

Dóu cèu cabusso en plen dlins la realita. 
Ah! boulego-lèi, lis aleto; 
Viro, reviro, fai pauseto; 
Lou pes es ta fatalita; 
Lou pes, mèstre de tout, mèstre sènso vergougno, 
Que te tirasso en bas de sa brutalo pougno. 

Vos pas? Vendras tambèn au garouias pèr lié. 
Paf! ié sian.—Tu, l’abiho blanco, 
Que fariés pali sus sa branco 
La flour d’argènt de l’amelié; 
Tu, l’estello à sièis rai, l’estello escrincelado 
Dins un linde cristau pèr lou cisèu di fado; 

Tu, meraviho d’art, bebèi espetaclous. 
Obro de l’ourfèvre di nivo, 
Tu lou trelus, la gèmo vivo 
Que fai dóu diamant un jalous, 
Tu, la nèu, te vaqui negado dins la sueio, 
Emé peto de l’ase e gnogno de la trueio.

Pèr te tira dóu garouias, o flour de nèu, 
Pèr reveni la blanco estello, 
Purificado, lindo e bello, 
Que te fau? Un rai de soulèu, 
Poutoun que te béura. Pièi saras enaurado 
De la fango, eilamount, dins li nivo daurado.

Mai, pèr lou repesca de la pudentarié, 
Ounte es dounc lou soulèu qu’espèro 
Lou negadis de la misèro? 
Ounte es lou soulèu que farié 
Enaura l’abruti; mounte es lou rai de flamo. 
Proun caud pèr adouba l’alo routo de l’amo? 


Serignan, febrié 1890. 


*+*+*+*





Lou Gangui : LEIS ERMITAN DE St—JAN BENUROUS A MOUNTE-MISÈRIO

$
0
0





LEIS ERMITAN 
DE St—JAN BENUROUS 
A MOUNTE-MISÈRIO 

Un matin de dilun, tout bèu-just m'esvihàvi, 
Quand mi sautè davans un jouine pelerin: 
De salut, — que mi dis, de salut; v'esperavi 
Pèr que mi dounessias l'estreno dóu matin. 

Ero un bel oumenas, aviè bello prestanço, 
Uno figuro fino emé lou parla dous; 
Em'acò ti venié demanda de pitanço 
Pèr sei fraire, disié, de Sant-Jan Benurous. 
L'areluquèri bèn; car, vias, Misè Castagno 
Es ben boueno segur, si saup bèn que soun couar 
Es à tóutei dubert, qu'aquélei qu'an de lagno 
Li pouedon lèu veni, l'atrouvaran l'espouar. 

Mai, Santo Boueno Maire, èri meravihado 
De vèire, dins aquèu, un tant poulit jouvènt 
Souto lou vièsti brut d'aquelo capelado 
Que li dien Ermitan, perqu'an ges de couvènt. 
Avièu toujour cresu qu'èron bèn misérable, 
E de lou vèire ansin tant lisquet et tant bèu 
Pensèri que bessai n'èro pas véritable, 
Tant èro gros, gras, fres que semblavo un soulèu. 

L'anàvi remanda quand mi venguè l'idèio 
De l'un pau questiouna subre sa proufessien, 
A saupre s'èri pas d'un farçur la risèio, 
Se meritavi bèn toute ma coumpassien.

— Avanço-ti moun bèu, sarro-mi lèu la pouarto; 
Viguen, esplico-ti; que nous vènes canta? 
— Oh! pas rèn, va vesès, iéu vèni de la souarto, 
Vous demanda, Signour, la paura carita. 
Aguès pieta de nous; dins nouestre umble Ermitàgi 
De Sant-Jan Benurous si vièu de privacien. 
Sian quàuquei fraire eila, qu'avèn ges d'eiretàgi; 
Sian pas de capelan, fèn nouestro espiacien. 

— Acò vai bèn coumprès; mai ço que mi despasso, 
Es de ti veire eici, tant lusènt de santa, 
Alor que tirassas vouestro pauro vidasso, 
A ço que se n'en dis, un pau de tout cousta. 
M'avien bèn di tambèn, qu'erias de pàurei diable 
Que tout lou long dóu jour vivias de carita, 
Que patissias de tout, qu'avias rèn de sourtable, 
Qu'erias, enfin, de Diéu la douço umelita.

— Tout eiço n'es pas nòu, es la verita pura, 
Fèn nouestro penitènci, e fin qu'à nouestro fin 
Saren, pèr lou Signour, lei pàurei creatura, 
Vo lei soufro-doulour de tóutei lei festin. 
A la gràci de Diéu, manjan ço que nous dounon 
Buvèn ço qu'atrouvan; e, sian toujour countènt. 
Fau dire que lei gènt jamai nous abandounon, 
Ço que fa que si pòu enca viéure emé rèn. 

— Manjas pas que de pan? vous n'en vièu uno biasso 
— Oh! que nàni, ma sur, manjan de tout, de tout; 
Prenèn ço que nous toumbo, e jusqu'à lei carcasso, 
Refusan jamai rèn, agantant de pertout. 

Avèn quauquei favour deis anciànei pratico, 
Que nous dounon, perfès, de bèis et bouen troucau 

Quàuquei dardèno puei, que tiran dei boutico; 
Servon à manteni lei frès de nouestro oustau. 

— N'avès fauto de rèn, à ço que mi parèisse. 

— Fauto n'es pas lou mot, mai fèn ço que poudèn. 

— Ti fau moun coumplimen; que lou bouen Diéu vous creisse! 
E quand de fes pèr jour jugas de vouestrei dènt? 

— Lou matin au leva, passa lei nouestreis oura, 
S'acampan toueis ensèn pèr prendre lou cafè. 


— Lou cafè! que mi diés?

—Segur; vers lei cinq oura. 
L'espoumpissèn un pan, puis fèn nouestrei devé. 
Nous lou dounon, sabès, n'es pas de Martinico; 
Es rèn mai que lou mar que pertout rabaian. 

— Mai lou sucre, viguen, v'en dounon de barrico? 

— Oh! lou sucre, vesès, sus lei quei bourdihan!

— Anen, viéu qu'es pas mau débuta la journado. 

Oh! Mai, manjan pas plus jusqu'à la coulacien 

Que si fa pèr vuech oura emé de saupresado, 
Quàuquei rifouar nouvèu, de froumagi couiènt, 
Enfin de pichoun rèn, dirias de regardello. 

— Mi sèmblo, meis ami, vous poudès sousteni 
M'aquélei rèn de tout que li dias bagatello. 

— Vouei, mai, manjan pas plus jusqu'à miejour precis. 

— Va pènsi bèn, moun bèu, sias de bellei gavanço; 
E que manjas dounc mai au repas de miejour? 

Es pas la fam, segur, que vous soueno d'avanço? 
— Va cresès, vous, ma sur; travaian tant lou jour, 
Sènso coumta la nue pèr canta lei matina. 
Es lou pichoun repas, lou pichounet dina, 
Alluman pas lou fue, fèn pas ges de cousina. 

— Alor, prenès pau cavo en aquèu dejuna? 

— Oh! quàsi rèn, jujas: uno miejo anchouiado, 
De viando frejo un pau, cambajoun vo gigot, 
Un moucèu de marlusso em'un plat de salado 
E quàuquei fès, l'estièu, pèr dessert d'abricot. 

— E li dias en aquèu: la pichouno boufado? 
Mai alor, moun ami... 

— Alor... manjan pas plus 
Jusquo vers lei quatro oura; Oh! li a pas de taulado, 
Es un goustar rèn mai, pèr teni lou perus. 

Après vèn lou soupa, vaqui la grosso pèço; 
Quand souenon lei vuech oura, es nouestre gros repas; 
La soupo de caulet vo faiòu, bèn espesso, 
Li metèn quand n'avèn, un trougnon de lardas; 
Un fricot d'ouesselas emé quàuquei carrotta, 
De tartiflo, navèu, encaro de seboun, 
E se nous n'an douna, de galina pèr rosta, 
Vo bèn, lou plus souvènt, un mouçèu de jamboun. 
E puei, pèr tout fini, quàuquei fuèio d'erbàgi 
Pèr rafresca lou sang; e pèr nouestre dessert, 
Segound qu'es de sesoun, defru vo de froumàgi. 

— M'estouno plus, l'ami, de ti vèire tant vert. 

— Aro li a plus rèn, rèn! Pèr miejo-nue souenado..., 

— Que mi diès.... manjas mai? 

— Oh! que nàni, ma sur; 
Pèr lei matina, alor, nous souenon la levado, 
E prenèn, soulamen, un pau de café pur. 

— Que lou bouen Diéu v'ajudo e vous gardo la visto,
Car lou gavùgi, eila, mi sèmblo, l'avès proun. 

— Mai se sabias, Signour, la cavo es proun requisto, 
Ço qu'atrouvan de mau; n'avèn bèn de besoun. 

— E m'acò que buvès, digo-mi, bello mina? 
Buvès d'aigo, segur?... 

—Oh! que nàni, jamai; 
Coumo pourrian canta, canta nouestrei matina? 
Avèn dous det de vin, pèr repas, e pas mai. 

— Anen, vous plàgni plus, capouchin de mounino; 
Vous sias bèn bateja de Sant-Jan Benurous; 
En d'aqueste mestiè vous roumprès pas l'esquino; 
Sias pas, coumo disièn, de tant grand malurous. 
D'aquéu biais fès pas rèn, de touto la journado; 
A manja, soulamen, li passas tout lou tèms?

— Mai coumo? fèn pas rèn? E qu fa la tournado? 
Qu va querre lei vièure e surviho lou bèn? 
Lou mestié, cresès-vo, n'es pas rèn que bouenasso; 
Es uno countricien que fèn pèr lou Bouen Diéu, 
Vivèn d'anegacien, fèn pas ges de radasso, 
E coumo acò pensan que gagnaren lou cièu. 

— Ah! segur, si vis bèn, sias de grand pecatòri. 
E tout ço que n'en fès de mourtificacien 
Vous sara ben coumta pèr vouestre purgatòri. 

Mai que mi disiés dounc? qu'avès enca de bèn? 

— De bèn n'es pas lou mot, avèn dous pan de terra 
Mounte li fèn d'erbàgi, emé cese e faiòu, 
De poueri emé de sebo e de poumo de terra. 

Ço que li travaian, en aquèu paure sòu! 

Urousamen qu'avèn de vigourous coumpaire 
Que n'ajudon toujour pèr faire l'enfoundas. 

— Mai que mi diès aqui? n'es pas vàutrei, lei fraire 
Que travaias ensèn, qu'enfouieras, samenas? 
— Acò si pourrié pas, n'aven tròu de besougno: 
E puei, fau que chascun fague lou siéu salut. 
Noustrei travaiadou, que soun de Catalougno, 
Va fan pèr carita, travaion pèr Jésu. 

— Mai vautrei, alor, que fès?...

— Et dounc la survihança, 
Cresès, vous, que n'es rèn? Per que tout marche bèn,

Si dounan fouesso mau; n'avèn que l'esperança 
D'un moundo un pau meiour, qu'eicito nous soustèn. 
Se n'èro pas ansin, la vido sarié dura 
Per n'autrei, mesquinas de Sant-Jan Benurous 
Tambèn, si li plugan, e, pàurei creatura, 
Eissugan e metèn tout au pèd de la crous.
Ajudas-nous, ma sur, mouestras-vous caritablo! 
Farès vouestre devé, veirès que lou Signour, 
En vous benedicant, vous fara bèn aimablo 
E vous soustenira de soun divin amour. 




JH Fabre : Pelican l’einat

$
0
0






Pelican 
l’einat 


Siéu Pelican l`einat, lou marchand d’escoubeto, 
Siéu Pelican l’espeiandra; 
Vènde de barbabou, de mourre, de mourgueto 
Culido sus l’erbo di prat; 
Siéu Pelican l’espeiandra. 

Se dins ma pocho, un jour, cascaion li dardeno, 
Dóu ferre vièi, dou vèire rout 
Penjarai lou grand sa sus ma pauro coudeno; 
E lou savès: menon à tout 
Lou ferre vièi, lou vèire rout. 

Bessai me menaran, outre! à leva de chico 
Em’ uno carriolo à dous chin. 
Lou dimenche i cafè, sus la damo de pico, 
Farai tira d’aucèu. Ansin 
Roularai carrosso à dous chin. 

—Vai bèn. Lou ferre vièi, li barbabou, li peto 
T’an enrichi, moun Pelican. 
E pièi, di quatre sou qu’as mes dins la pateto 
En trimant pire qu’un pacan, 
Que n’en faras, moun Pelican? 

Te lou vau dire: auras acaba ti journado. 
Lou nis basti, l’agasso part. 
Escranca, tout frounsi, li mesoulo jalado, 
A d'autre leissaras ta part; 
Lou nis basti, l’agasso part. 



Serignan, febrié 1891



*+*+*


Lou Gangui : UN PINTRE DE NATURO - A MOUN AMI AUGUSTO VERDOT

$
0
0




UN PINTRE DE NATURO 
A MOUN AMI AUGUSTO VERDOT 






Félibre majourau, 
Souto-cabiscòu de l'Escolo de la Mar 





Erian au mes de Mai; la divino naturo 
Coumençavo à vesti sei bèu prat de verduro. 
Leis aucèu de sei cant emplissien lou valoun 
E lei cri-cri tambèn redisien sei cansoun. 
Lei flour s'espandissien, lou parpaioun voulavo 
E lou bèu calen d'or subre tout souleiavo. 

Erian dounc au printèms; un bouen païsanas 
Qu'avié mino revoio em'un capoun de nas 
Que quàsi l'aclacapavo enjusqu'à seis auriho, 
E, de mai, pebrouna qu'èro uno mereviho, 
Pèr abitudo avié, cade jour de matin, 
De cerca l'apetis en trevant lei camin. 

Li disien Batistin, couneissié leis artisto, 
Aimavo leis bèus-art, touto cavo requisto; 
Enfin avié de sèn; s'aimavo à flasqueja, 
Es que de que de tout èro gava deja. 
Batisto, aqueste jour, faguè sa proumenado 
De long dóu vert vala que couelo eis Eigalado; 
Mai vaqui qu'arribant prochi dóu castelet, 
Un pintre ti viguè d'avans soun chivalet. 
Ero en trin de tira l'efèt de la cascado 
Emé seis aigo puro en belugo argentado. 
S'avansé plan-planet, e, d'agarapachoun, 
Si venguè lèu quiha darrié d'un agachoun. 
Tout-d'un-tèms s'escreidè d'un toun de sufisènço: 

— Qu'acò's bèu! qu'acò's bèu! qu'unto amour de sciènço! 
Càspi, moun bèu Moussu, coumo es tout ressemblant! 
Dirias que l'aigo aqui s'envai en roudelant! 
Lou soulèu qu'esperlugo à travès lou brancàgi 
Es d'uno verita coumo s'èro un miràgi! 
E lou roure d'eila, tambèn que lou roumias, 
Soun pinta pan pèr pan, coumo aquel argielas! 
Oh! l'oustalet de Jan, coumo tout li figuro! 
Ah! sias bèn, moun ami, lou pintro de naturo! 

L'artisto sur lou còup si reviro en risènt 
E saludé, counfus de tant de coumplimèn. 
— Sias mèstre, li diguè, n'avès de couneissènço, 
Mai sias tròup bouen pèr iéu que siéu dins la neissènço. 
— Oh! mèstre, pésqui pas! respoundiguè Tistin. 
Aimi tout ço qu'es bèu coumo aimi lou bouen vin;
La pinturo, vesès, rèn mai qu'acò m'agrado; 
Mi li siéu assaja, mai n'ai fa que c...oufado. 

— Coumo! n'avès pas d'obro alestido emé biais? 
Acò m'estouno bèn, alor qu'à vous tant plais. 
— Certanamen, n'ai fa; vouéli dire une oubreto. 
A-n-elo lou poumpoun! es flamo, mai souleto, 
Ma vido ai travaia, sèmpre sènso repaus, 
A li douna de coup de pincèu à prepaus; 
L'on pourrié l'apela véritable cap-d'obre. 
Tant es enluminado e tenche de cenobre. 

Tenès, va vous dirai, risès pas, escoutas: 
Ai jamai rèn pousqu bèn pinta que moun nas. 



Marsiho, Nouvèmbre 1879. 



*+*+*




UN GRAND PROSATEUR CEVENOL, CHAZENQUET - dans l’Armagna Cevenò 2016

$
0
0






UN GRAND PROSATEUR CEVENOL, 

CHAZENQUET


Nous n’avons que trop peu de prosateurs dans notre littérature d’expression cévenole, et pratiquement aucun auteur qui se soit entièrement consacré à la prose : Georges Bruniquel dit Chazenquet est de ceux-là, et son œuvre, presque toute éditée dans les revues lozériennes Lou Païs et l’Armanac de Louzero, mérite plus qu’une simple notice dans une histoire littéraire à construire.
En effet, Chazenquet a construit une œuvre d’une centaine de textes, ce qui à l’échelle de la littérature cévenole est loin d’être négligeable en quantité, mais surtout il se révèle un véritable auteur, qui allie à la richesse de la langue un savoir-faire indéniable dans la construction de ses récits. Le tout est assaisonné par un humour amusé et par un humanisme qui nous fait aimer ses personnages, quels qu’ils soient.
Une édition de toutes ses proses est en chantier, avec l’accord et la participation active des deux petites-filles de Chazenquet, que je tiens à saluer et à remercier ici.


Pour les lecteurs de Marsyas2, voici un Conte de Noël à paraître dans l’Armagna Cevenò 2016 :


*+*+*+*



CONTE DE NADAL
de CHAZENQUET, en cevenòu de Flourac

Un cop èro… Es coumo acò que coumenço un conte que vol n’èstre un. Lou miu aura pas besoun de remounta tant luen : ço que vous countarai aro se passèt à uno velhado de Nadal, pendent la darnièiro guerro. 
Adounc, din las vilos, lou mounde s’assadoulàvou pas souvent ; se manjabo mai de cau-ràbis e de toupinambours que de trufos, e mai de trufos que de pan ou de viando. Acò vous farò coumprene que, quand la tanto nous escriguèt, quauques jours davant Nadal, qu’anavo tua lou puorc e que nous couvidavo à la carbounado, faguession pas qu’un salt aperailamoundaut, embé forço valisos bouidos e lous estoumacs curats, din l’idèio d’empli tout acò. Capitession bièn : lou puorc, que passavo bravomen lous dous quintals, seguèt sannat juste la velho de Nadal ; lou repas de la carbounado durèt tout lou vèspre. Sion aqui un troupèl, parents e vesis, vièls e jouves. Tout acò s’amassèt à l’entour del fioc, lou ventre ple, lous omes la cresto roujo, lou paraulis nalt. I aviò aqui lous cassaires, Julou lou menusiò e Casimir. Èro eles qu’aviòu tuat la lebre de uech liuros que s’èro pifrado per acoumpagna la car sannouso e las trufos. 
E aquel foutrau de rainal que tout aro penjavo, croucat per la maisso, mourre sannous, à uno fusto : un brave masclas, bièn bourrut, à la cuio longo e espesso, emb’à la pouncho lou pincèl de pèusses blancs que toutes lous rainals carréjou coumo un drapèu ou uno lanterno de darriòs. Lous efonts l’espinchàvou, l’esaminàvou de près, passent la man lou long de l’esquino ; demandàvou :
- Digos, Casimir, coumo as fach per lou tua ?
E Casimir tournavo counta coumo l’aviò esperat à sa gareno, del tems que lous chis lou campejàvou, e pièi arrestat d’un cop de catre d’aquel ploumb carrat que se fasiò pendent la guerro, fauto de miel.
- E digos, Casimir, perdequé la pouncho de sa cuio es blanco coumo acò ? Es per que lou cassaire lou piesco miel veire quand s’escapo en se cabiguent din las matos ?
Aqui, Casimir seguèt pres. Nou, hou saviò pas, aviò pas jamai reflechit end’acò. Degus tampauc, din l’assemblado, ne poudiò dire la rasou. E tout d’un cop Julou, que ne manco pas uno per se trufa del mounde, faguèt :
- O Baltazar ! Tu que saves mai d’un secret, belèu hou sabes perdequé lous rainals soun blancs à la pouncho de la cuio ?
Toutes se meteguèrou à rire : Baltazar es pas gaire prechaire. E toutes :
- Anen, Baltazar, s’hou saves, digo-z-hou !
Belèu la calou, lou cop de vi qu’aviò begut à la carbounado, noun save :
- Sifèt, respoundeguèt, hou save, e vous countarai aro, se voulès !
Nous espinchession. Èro pas souvent que se decidavo à precha. Dequé nous anavo dire ?
- I o bièn de tems d’acò, lous rainals, coumo forços altros bèstios, aviò sa pèl pas que d’uno coulou, rousselo de pertout de la tèsto à la cuio. Acò durèt juscos quauques jours après la nuech de Nadal ente nasqueguèt Jesus. Savès que quand lous rèis aguèrou vist l’estièlo, que saupeguèrou ço qu’èro avengut, partiguèrou tout-de-suito, cargats de presents per l’efantou. Lou jour qu’arribèrou à Betelen, ente l’estièlo s’èro arrestado, e qu’entrèrou din l’estaple ente jasiò lou pichounet, se trouvèt que lai i aviò d’altros vesitos : s’èro dich un pauc pertout alentour qu’un biòu e un ase aviòu vist naisse l’efont. Alor, toutos las bèstios d’alentour, las adoumegidos coumo las sauvaginos, s’èrou amassados din l’estaple per ana veire aquel miracle.
Aquel jour, la patz èro su toutes : degus auriò pas agut idèio de touca à soun vesi. L’auselino s’èro joucado un pau pertout, las bèstios arpudos ajassados ou assetados al sol. Dise pas que l’un ou l’altre aguèsso pas petelego d’aquel gibiè à tant procho pourtado de maisso ; mai d’uno lengo salivavo. Lou cat viravo un uel en nal d’un cop à l’autre : toputo aquelo ploumo li fasiò gauch. La maltre fasiò semblant de veire pas lou lapin à tres salts d’elo, e lou serpet fasiò pariò per un gros rat. Mès Sant Jousèp , qu’èro aqui, aviò dounat sous ordres, e survelhavo : res boulegavo pas. Un cop lous rèis davalats de lus camels, descarguèrou ço que carrejàvou, e hou venguèrou oufri. Riches èrou aqueles rèis, e ço que pourtàvou èro de counsequenço. L’estaple èro pas bièn bèl, calguèt sousplega tout ço qu’èro de mendre valou dinc uno patoulho.
- Digo, Baltazar, faguèt un efont, dequ’aviòu carrejat aqueles rèis ? Hou saves ?
- I aviò un pauc de tout : de pèços d’or, d’aigos de sentou, d’estofos de sedo, de pèiros preciousos, e qué save mai ? E mèmos un que veniò d’un païs bièn aprouvesit en vacos e cabros aviò enmenat uno couiro de rebarbo, sens pensa que l’efont èro un pauc jouve per tasta lou present. L’aviòu pausado soubre uno taulo din la patoulho. Aquelo rebarbo, de la primo de davant, aviò vouiajat long-tems ; caufado su l’esquino d’un camèl, èro mai que maduro e flairavo prou. Es d’aqui que venguèt lou malur : un courrent d’èr couqui que veniò de la patoulho enmenèt al nas de nostre rainal lou frau d’aquelo rebarbo bièn avançado.
Lou diaples, qu’èro aqui  - hou vous aviò pas dich, mès savès be que se met pertout ; crentous, s’èro pas asardat din l’estaple, mès aviò passat din la patoulho per uno arquièiro ; èro el qu’aviò descabusselat lou toupi e boufavo soubre la rebarbo – lou diaples, dise, secretejèt douçomen din l’aurelho del rainal :
- Espincho ! Aro lous rèis fòu lus prièros. Sant Jousèp es ocupat emb’eles. S’avisaròu pas se lus manco uno maissado de rebarbo ou duos : es lou moumen !
Lou rainal aguèt pas la forço de resisti. Ni mai ni mens, entre la sentou e lou ventre que japavo, èro pas aisit de se retene. S’aclatèt ventre cuontro terro e douçomen, sens se faire veire, passèt per la porto entreduberto de la patoulho. Un salt su la taulo : un cop de maisso al toupi ! Uno altro ! Uno altro ! Chaco pic soun asclo ! Lou diaples, darriòs el, li dounavo couraje. Lou toupi seguèt lèu curat.
Es aqui que sa longo cuio li jouguèt un marrit tour. Sant Jousèp, la velho, aviò mous sa vaco e laissat lou selhou al pè de la taulo. La burado èro mountado à la cimo del lachun, e la cuio del rainal, que penjavo, anèt trempa dedin. Lou ventre ple, lou pelaud saltèt al sol, sens s’avisa d’aquel cop de pincel, e s’anèt tourna metre à sa plaço, sens bruch. Un moumen après, Sant Jousèp anèt querre quoucom à la patoulho : s’avisèt que la toupino èro descatado e que la rebarbo aviò largat. Pas countent, Sant Jousèp ! El qu’èro nèci de manja de rebarbo ! Venguèt faire din l’estaple sous repoutegomens. Demandèt qual èro lou qu’aviò fach aquel buon trabal. Degus respoundiò pas. Lou rainal, aclatat darriòs lous altres, reteniò souna lé tant que poudiò, de crento que lou frau de la rebarbo lou traïguèsso. Mès s’ocupèt pas de sa cuio que rabalavo darriòs el. Sant Jousèp s’avisèt lèu qu’aquelo cuio aviò trempat ente auriò pas degut, e desanisèt lou coupaple. Bièn en coulèro, lou sant vouliò lou puni d’aquel malfach, e per que s’en souvenguèsso, s’aprestavo à li coupa la cuio.
- Te metios pas en coulèro d’aquelo manièro, faguèt Jesus qu’aviò tout ausit. Counven pas gaire à un sant coumo tu de faire tant d’emboul e tant repoutega per tant pauc de causo. Lou rainal a mai pecat per fam que per gourmandiò, li coupa la cuio seriò trop. D’aro esavant, lou rainal e touto sa decendenço auròu lou bout de la cuio tout blanc, en souveni d’aquel jour.
Lous rainals an pas perdut, d’aqui à aro, lou goust del lachun emai del froumaje. Toutes lous escouliòs sàvou qu’un d’aqueles saupeguèt couiouna uno gralho que n’aviò raubat un. Mès carréjou toujour à la pouncho de la cuio lou tench de burado qu’un de lus rèires anèt amassa bièn maugrè el à uno velhado de Betelen, i aura lèu un parel de milieirats d’annados.
Aqui s’acabo lou conte que nous faguèt Baltazar, lou pastre de la Fuont-Basso, à uno velhado de Nadal, pendent la darnièiro guerro. 


Lou Gangui : LA SOUCIETA EN COUMANDITO

$
0
0









LA SOUCIETA EN COUMANDITO




Tres jouine campagnard, enfant de la Cadièro, 
Que fasien dins Paris soun mestié de sourdat, 
Sèron proumés qu'ensèn roudarien lei carrièro 
Per fourma soun esprit, mai tamben li bada! 

Li aviè coume dirias aqui, la fouarto tèsto, 
Eu, èro capouràu, leis autrei tourlourou, 
Embouitavoun lou pas, e, d'uno cambo lesto, 
Caminavon toujour, lou seguissien partout. 

Avien proun barrula; dejà deis Invalido 
Avien vis lou toumbèu dou grand Napoleoun, 
Avien vis de Louqsor la longo piramido, 
Coumo deis omes grand l'ilustre Panteoun. 

E l'Arco de Triounfle ounte lou pouent d'Arcolo 
Si vis escrincela dins la pèiro d'ounour, 
Et lou valènt tambour, soun outis en bricolo 
Que parei batre mai la cargo dei grandour. 

L'Engèni de Juihet, plaço de la Bastiho, 
La coulono Vendomo emé soun emperour, 
Lei Musèu, l'espitàu et l'oustàu de Talio; 
Avièn vis tout Paris emé sei carrefour. 

Mai vaqui qu'un bèu jour davans la Pépiniéro, 
T'avison lou balcoun d'uno administracien, 
Ounte si legissié: — La Bello Jardiniero, 
« Soucieta en coumandito e de mai per acien. 

S'aresteron dou coup, e l'un dei cambarado 
S'escridé: — Cap de noum, ques que vou dire aco; 
 La Bello Jardiniero em aquesto charado: 
Soucieta en coumandito, es ti d'un nouvèu mot! 

Lou capouràu si viro, enredis sa prestanço, 
Si friso lei moustacho em'un biais de pieta; 
Dreisso soun nas en l'er e prenènt d'impourtanço

Li digue: — Sias toujour, meis ami, d'abeta! 

En qu vous serre alors e la geografio, 
E l'istori de Franço, ço que vous ai dis 
De l'aritemetico et de l'astronomio; 
Se n'en sabès ren mai qu'un pauro cago-nis? 

Sarès sèmpre gournau; sias de caricaturo; 
Mai nonostant que siéu vouestre superiour, 
Pèr lors e bord que sian de la memo pasturo, 
Voueli, subsequamen que mi faguès ounour! 

A dounc escoutas-mi, durbes vousteis ouriho 
A moun resounamen; silenci dins lei rang! 
Aquelo institucien es une mereviho 
De touti lei nacien; an ren fa de mai grand. 

Soucieta'n coumandito, es dire qu'es fourmado 
Eme dous element que dounon l'unita. 
Lou premier element souarte de la pensado, 
Lou secound, qu'es l'argent, douno l'abilita. 

Per lors, li a lou gerènt, qu'es aquèu qu'à l'idèio, 
E puei leis aciounari, aqueli qu'an founça! 
— Mai viguen, capouràu, qu'es aquesto riseio, 
Aciounari, gerènt? voulès nous faire ana. 

— Quand vous dièu que sias d'ai, qu'avès la testo duro; 
Espera, vous vou faire uno demounstracien. 
E tenès, justamen, uno ideio maduro 
S'escapo de moun sup, pèr vouesto educacien. 

As d'argènt, Jòuselet? vai mi croumpa 'no pipo, 
Tu tambèn, Bartoumièu? vai querre de taba; 
Puèi lèu, m'atrouvarès au Café San-Félipo, 
Mounte prendren ensèn, la gouto de cougna.

Parton e, coumo un lamp, dins quatreis encambado, 
Leis vesès de retour emé sei prouvesien. 
— Nous vaqui, capouràu; pèr faire de tubado, 
Aven ço que nous fàu; fes nous l'esplicacien. 

— Ouei, mais sachès d'abord, qu'es pas vautrei bestiolo 
Qu'avès agu proumié l'idéio qu'ai douna 
De croumpa de taba? Vouesto sano draiolo 
Vous dis bèn qu'es ièu soul qu'ai lou dret de fuma! 

Pèr lors siéu lou gerènt; vautrei, lei aciounàri, 
Qu'avès douna l'argènt et fa lou capitau, 
Vo, se preferas miés, sias lei coumanditàri 
Que pagas ço que fau, per leis frès generau! 

E nouesto capourau, d'un air de magistranço, 
Pren la pipo, la bourro e l'abro sus lou còup, 
E lou vaqui que tubo en mandant em'eisanço 
Lou fum que voulastrejo en milo virovou. 

— Mai alors capouràu, se vous fumas la pipo, 
Bord que sias lou gerènt; nautrei, que fèn aqui?


Louis VERGNE : MARINO - Extrait de l’Armagna Cevenòu 2016

$
0
0







MARINO 
de 
Louis VERGNE




I
Aime la bèlo mar latino, 
Que, quand sa raubo diamantino 
Beluguejo e lusis à l’aflat dau sourel, 
Enverinado e baucho, bramo, 
Ou qu’en mitan de la calamo, 
Afound aperalin soun aigo embé lou ciel. 

L’aime tabé que, quand soun erso 
Dau grand boulidou se deverso, 
Grumejo e vai baisa lou front dau ribeirés, 
Bourdant, coumo uno inmenso eveto, 
L’auve ounte jai la cauquiheto, 
Lou sablas qu’espandis soun or fin su lou gres. 

L’aime quand, couflo de coulèro, 
Baucho, s’escampo su la tèro, 
Per se i encafourna din la baumo d’un ro, 
Emb’un bru de tron ; que, feriouso, 
Din sa brassado espetaclouso, 
Leco la pèiro verdo e n’en rousigo un flo. 

Es amor d’acò que vau veire 
Soun mirai linde coumo un veire, 
Quand l’aubo lou clarejo; e pioi jusco à l’aour, 
Amai boulegue pa de plaço, 
Jamai ma visto noun s’alasso 
D’aregarda la mar,…  l’aregarda toujour ! 

Aime d’ausi sa cantadisso, 
Soun plan doulent, sa bramadisso, 
Quand lou mistrau la fouito e la fai reboumbi ; 
M’agrado aussi*, quand à la mousso 
L'aureto, de sa voz tant douço, 
Demando un pichot ròdou ount poudre se cabi. 

II

I a quauques jours, m’agandiguère 
Per la veire e m’espandiguère 
Sus un ro trauquihat, e tenièi à la man 
Un ramelet de tamarisso. 
La mar s’estalouiravo lisso, 
Ticassado, d’aici d’alai, per un gabian. 

Qu’èro bèlo, ma grando amigo ! 
Juste, la lamo que coutigo 
À mous pèses veniè rire e cascaieja : 
Pioi, galejarèlo e lisqueto, 
Espouscavo su la branqueto 
La grumo que soun vam fasiè virouleja 

E, laugeireto, s’enanava, 
Dins un autre envam s’entournavo, 
Coumo per poutouna las flous de moun rampau ; 
Aurias di que lou demandavo, 
Car davans ieu toujour landavo, 
Calino, amistadouso e jamai en repau. 

E ieu, en li faguent lingueto : 
— « Lou garde per moun amigueto, 
Diguère ; l’ai coupa esprès adematis : 
L’auras pa, erso galantouno ! . . . 
E d’un poutou, d’uno poutouno, 
Elo me pagara moun brout de tamaris ! »  

Tout d’un tems lou ciel, qu’èro blave, 
S’ennegriguè ; e regardave 
Lous grands nìbous escus que l’anàvou tapa, 
Quand la mar mandèt, irejouso, 
Uno erso ardido, bauchinouso, 
Que rasejè lou ram sens poudre l’arapa. 

Alor, proumte e lèste, escalère 
Un ro pu naut e demourère 
Aplantat, enclausit, en agachant, aclin, 
L’aigo qu’en soun monto-davalo 
Fasiè de sa manto verdalo 
Viro-volta la franjo estripado ailalin, 

Emb’ un bru d’aurasso que siblo, 
La lamo, d’abord minço e fiblo, 
Se couflo, s’afourtis e, coumo uno paret, 
Dressant sa cresto que grumejo, 
Su la rivo couris, trapejo… 
D’autros i van après en bufant aderé. 

Toutos ensem m’assecutàvou 
E pioi subran m’enviroutàvou 
D’un issam fouligaud d’arderouses poutous ; 
E, redoublant sa roundinado. 
Dins lous ascles de la roucado 
Clantissiè mai que mai soun plagnun majestous ! 

E cantàvou coumo d’ourguenos, 
E sentiguère din mas venos 
Couma un grand revoulu m. Esbaudit, espantat, 
Traguère la pichoto branco 
À la grand mar que me l’aranco, 
À la mar que m’aviè’nfada de sa beuta ! 

III

Qu’es lou mau-sort que nous pivèlo, 
Qu’es lou destin que nous clavèlo 
Ou nous buto toujour vès lou toumple prefound ; 
Que nous rend dus à la tendresso, 
Tendres à la rudo caresso 
De l’amour passiounat, que sens vergougno poun ? 

Perqué traire à la mar folasso 
Lou ramèu qu’à l’erso bonasso 
Avièi emé plasé refusa tant de fes, 
Mespresant sa douço lagremo ? 
Demanda-vous quanto es la femo 
Qu’en calignant un jour voste cor, vous l’a pres ! 



Louis VERGNE




*+*+*



Traduction : MARINE


I
J’aime la belle mer latine, qui, — lorsque sa robe de diamant — étincelle et brille sous le charme du soleil, — folle et envenimée, mugit, ou lorsqu’au milieu du calme, — elle confond au loin son eau avec le ciel. 

Je l’aime aussi, quand sa vague — se déverse de la grande coupe et de son écume va baiser le rivage, — bordant, comme un immense ban, — le gravier où gît la petite coquille, — le sable qui étend son or fin sur le grès. 

Je l’aime quand, gonflée de colère, — folle, elle se jette sur la terre — pour s’y encaverner dans le creux d’un rocher, — avec un bruit de tonnerre ; lorsque, furieuse, — dans son embrassement formidable, elle lèche la pierre verte et en ronge un morceau. 

C’est à cause de cela que je vais voir — son miroir limpide comme verre, — quand l’aube l’éclaire doucement, et puis jusqu’au crépuscule — bien que je ne remue pas de place, — ma vue ne se lasse jamais — de regarder la mer, ... de la regarder toujours ! 

J’aime d’ouïr son chant, — son mugissement, sa plainte dolente, — quand le mistral la fouette et fait battre [ses flots]; — elle me plaît aussi, quand à la mousse — la brise, de sa voix si douce, — demande un petit endroit afin de pouvoir s’y blottir. 

II

Il y a quelques jours, j’allai — pour la voir et je m’étendis — sur un rocher creusé, et je tenais à la main — un petit rameau de tamaris. — La mer s’étendait lisse, — tachetée çà et là par un goëland. 

Qu’elle était belle, ma grande amie ! — Tout justement la lame qui caresse — à mes pieds venait rire et bondir; — puis, moqueuse et mincelette, — elle jetait sur la petite branche — l’écume que son élan faisait tourbillonner 

Et, légère, s’en allait ; — par un autre élan, elle retournait, — comme pour baiser les fleurs de mon rameau. — On aurait dit qu’elle le demandait, — car devant moi elle courait toujours, — câline, amicale, et jamais en repos. 

Et moi, lui en donnant envie : — « Je le garde pour ma petite amie, — dis-je; je l’ai coupé exprès ce matin : — tu ne l’auras pas, vague charmante ! — Et d’un baiser, d’une caresse, — elle me payera mon bout de tamaris. » 

Tout à coup le ciel, qui était bleu, — s’obscurcit; et je regardais — les grands nuages obscurs qui allaient le couvrir, — quand la mer envoya, furieuse, — une vague hardie et folle — qui rasa le rameau sans pouvoir l’attraper. 

Alors, prompt et agile, — je grimpai — sur un rocher plus haut, et je demeurai, — arrêté, fasciné, en regardant, incliné, — l’eau qui, dans ses hauts et ses bas, — faisait de son manteau verdâtre — tourbillonner au loin la frange déchirée. 

Avec un bruit de tempête qui siffle, — la lame, d’abord mince et faible, — se gonfle, se renforce et, comme une muraille, — dressant sa crête écumante, — court vers la rive, se précipite. — D'autres vont après elle, en grondant sans discontinuer. 

Toutes ensemble me persécutaient — et tout à coup m’environnaient — d’un essaim folâtre de baisers ardents ; — et, redoublant leurs mugissements, — dans les fentes des rochers, — elles faisaient encore retentir leur plainte majestueuse ! 

Elles chantaient comme des sirènes, — et je sentis dans mes veines — comme une grande révolution. Etonné, subjugué,  je jettai la petite branche — à la grande mer qui me l’emporte, — à la mer qui m’avait ensorcelé de sa beauté. 

III

Quel est le mauvais sort qui nous fascine, — quel est le destin qui nous cloue— ou nous pousse toujours vers l’abîme profond ;—qui nous rend durs à la tendresse, — tendres à la rude caresse — de l’amour passionné, qui nous étreint sans vergogne ? 

Pourquoi jeter à la folle mer — le rameau qu’à la vague tranquille — j’avais avec plaisir refusé tant de fois,  méprisant sa douce larme ? — Demandez-vous quelle est la femme — qui, en caressant un jour votre cœur, vous l’a pris ? 


*+*+*



NOTE :

Ce poème, publié en 1884 (à Montpellier et dans une graphie montpelliéraine) sous le titre Marina, est ici donné dans une graphie adaptée aux caractéristiques du dialecte cévenol héraultais de l’auteur, dialecte qui n’articule pas les -P, -T et –C en finale de mots. Toutes ces lettres, même écrites, sont donc muettes en fin de mot.
Nous avons facilité la lecture en écrivant O les finales atones qui s’articulent [a] dans le dialecte cévenol méridional, de Sommières jusqu’à Mauguio : Arnavielle avait déjà agi de même en publiant Langlade (de Lansargues, pays de Mauguio) dans son Armagna Cevenòu.
Nous redonnons la traduction de 1884, malgré ses nombreuses lourdeurs : comme Mistral, l’auteur avait voulu produire une traduction littérale qui ne rend pas compte de la beauté formelle du poème cévenol.

Yves Gourgaud, décembre 2015. Extrait de l’Armagna Cevenòu 2016, à paraître.

JH Fabre : Nouvè

$
0
0







Nouvè 



LA CARDELINO


Alleluia! 
Lou mèstre es na. 
V ène Nana, 
Vèire emé iéu la maire santo. 
Ansin la Cardelino canto. 



LOU QUINSARD.


Mai lou Quinsard 
Lou gros bavard, 
Dis: — Es trop tard. 
Amaguen-nous dins la cassino, 
A la sousto de la plouvino. 



NANA


Nana respond, lou det sus sa bouqueto 
De mignot enfantoun de la: 
Se fai trop niue prenguen quatre brouquet 
Parten parten; l’ase nous pourtara. 



L’ASE 


Hi-ho, Hi-han! 
Hi-ho, Hi-han! 
Viedase 
Fai l’ase: 
Sarias cènt milo e mai, 
Poudès me crèire, 
Vous pourtarai 
Pèr ana vèire, 
Nascu sus quatre paio, au lume d’un calèu, 
Lou grand mèstre di prat, di fen e dóu soulèu. 





Serignan, desèmbre 1894 



*+*+*+*




Peireto Berengier : À touto criso, sa soulucioun

$
0
0






À touto criso, sa soulucioun


Ah ! nous n’en fan de bello lis agricultour. Sabèn tóuti que nous volon faire empassa touto meno de pourcarié, mai cade jour n’aprenèn de nouvello. Vai ansin qu’un journalet de l’Ardecho nous esplico plen de nouvèuta.

Au siècle XX, à forço de seleiciouna li grano an proudu de resultat espetaclous.
Li cabro cambadejavon dins li colo, e li clapié li restancavon pas. Soulamen, fasien pas tant de la. Aro, an tripla sa prouducioun coume li vaco que, liogo de 3000 litre de la cade an, n’en pourgisson 10.000 litre e soun devengudo d’usino lachiero sus pato. Lou proublèmo di cabro es que si piés tocon lou sòu e lis empachon quand i’a d’argelas o àutri baragno. Parié pèr li tau de councous que sis afaire rason li mouto. Li moutoun, trop bèn seleiciouna, si pato li porton plus. Vous dounon de bèu gigot mai an de mau a davala li pendis cevenòu. Urousamen qu’eici avèn garda de raço anciano e asatado au païs. Aiours, i’a de bèus estable, bèn plat e bèn cimenta ounte riscon rèn e de pradarié flourido bèn plato tambèn.

Tout anarié dounc charmant se la seleicioun naturalo bastavo. Mai, buta pèr la foulié di grandour, li labouratòri e li cercaire passon li terme, galoi e sènso se soucita di relacioun emé la Naturo que se degaion à flour e mesuro. Soun ansin arriba i famous OGM.

Vaqui dounc qu’un cartabèu de granatié prepauso de grano de poumo d’amour que podon faire 1,8 kilò, eisa ! Soulamen, finot, vous vèndon de grano que se reprouduson pas e cade an vous fau tourna paga la semenço… Faudrié parla tambèn de ço que se passo pèr lou blad, lou barbarié, lou ris, etc.
Ai garda lou plus bèu pèr la fin. Vous arribo souvènt de manja de dindo. Bon, s’es uno dindo entiero, es bèn uno dindo. Rintro dins voste four. Se croumpas d’escalopo o de roustit, de vèire sa groussour, vous imaginas eisa la bestiasso. En realita, es plus uno dindo mai un dindoun, un gabre. Li mascle se fan mai bèu e mai vite, es tout proufié. Proufié, belèu pas pèr éli… Segur que li van tintourla, li faire manja soun sadou emai mai, soulamen ié sara enebi de courre e de s’espaça pèr se pas fatiga e se sarraran à cinq sus 1 m2 ; de cop que i’a, saran 10.000 ensèn, sènso ges de fenèstro. Urousamen que li poutingaire soun aqui pèr ié leva li risco d’enfecioun e lis ànci. Mai alor, queto bello bèsti ! 20 kilò, eisa. Mai, mai… I’a encaro un mai… S’avès dins vòsti sieto de tant bèu moussèu, es que li pàuri gabre soun esta seleiciouna pèr agué lou pitre lou mai larg, lou mai bèu. Talamen bèu, lou pitre, que, pecaire, podon plus caligna si dindo. Es aqui qu’an trouba la meiouro soulucioun en tèms de criso : an enventa un nouvèu mestié : « brandaire de gabre »… De brave mounde li prenon sus li geinoui, li flatejon e papouion mounte fau afin que li gabre dounon soun esperme. Vèn pièi lou teinician emé sa seringo e segur que la dindo a pas tant de plasé que lou dindoun… Mai vous lou disiéu : à touto criso, sa soulucioun, em’un mestié de mai, segur que lou caumage vai beissa !

Peireto Berengier

J D'Arbaud : VIRGILIUS.

$
0
0






VIRGILIUS


À l'aire clar de la patrìo, 
En penecant sus lou gres dur, 
Sènte l'óudour de ta ramiho 
Voula sus lis òrdi madur. 

Miejour amato lis eissame, 
L'embat boulego li canié: 
Regardo, emé soun grand voulame, 
Veni Sant Jan lou Meissounié. 

Fai-te fort, moun aubre, recasso 
Pèr abari toun bos nouvèu, 
Lou blasin dóu nivo que passo 
Emé li raisso de soulèu. 

E, paire gaiard di jitello, 
T'espandissènt dins lou clarun, 
Buto ta sabo e renouvello 
Lou sang pur de ti sagatun. 


*+*+*+*



J. D'Arbaud : CHATO D'ARLE

$
0
0






CHATO D'ARLE 


Vos que te digue, chato bello, 
Perqué t'en vas, chasque matin, 
Espelido dins ta capello 
Coume la roso di jardin? 

Escouto: canto la cigalo, 
Mirèio camino pèr Crau, 
Eila, lou trepa di cavalo 
Fai envoula li perdigau; 

Mai, blèimo sout l'escandihado, 
Elo vèi, au miejour risènt, 
Dins l'oumbro de la bartassado, 
Lusi la caro de Vincèns. 

L'Angloro passo... Es Esterello 
Que blanquejo dins la liunchour. 
Lou vènt boufo sus li tousello 
E Calendau plouro d'amour. 

* * 

Rèino di niue pleno d'estello, 
Qu'i ple badant de toun mantèu, 
Vujant lou fiò dins si parpello 
Empourtaves noste Aubanèu; 

Tu, qu'au soulèu que se reviho, 
Bandisses, di brusc en coumbour, 
D'eissame roundinant d'abiho 
E li butes dins la clarour; 

Maire qu'i chato de la Raço, 
Gardes, pèr flouri la ciéuta, 
E mau-despié dóu tèms que passo, 
L'espandimen de ta Bèuta; 

Veici toun sang, Vènus alerto, 
Lou fres rousié s'es espeli, 
eici lou rire clar de Nerto 
E la cansoun de Magali. 

* * 

Vaqui perqué, dins ta capello, 
Chato d'Arle, chasque matin, 
T'en vas, jouino, espelido, bello 
Coume la roso di jardin. 


*+*+*



Viewing all 495 articles
Browse latest View live